Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη σκέψη μας;

Πρόσφατες μελέτες, έχουν δείξει ότι η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή, οδηγεί σε επιβλαβείς συνέπειες στις γνωστικές λειτουργίες. Με τον όρο γνωστική λειτουργία, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, αναφερόμαστε σε πολλαπλές διανοητικές ικανότητες, όπως μνήμη, προσοχή, γλώσσα και λήψη αποφάσεων.

Εικόνα 1: Οι γνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου.

Η συνεχιζόμενη αύξηση των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα, είναι ο κύριος παράγοντας για την κλιματική αλλαγή και αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η Γη. Με βάση επιστημονικές μελέτες και παρατηρήσεις, η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 50% από το 1813. Επίσης, εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα προέρχεται από πηγές όπως το μαγείρεμα, τα οικιακά προϊόντα, τα οικοδομικά υλικά – έτσι το διοξείδιο του άνθρακα είναι μέρος της ζωής μας και των φυσιολογικών μας δραστηριοτήτων. Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι οι κανονικές ελεγχόμενες δραστηριότητες αλλά η κατάχρηση και η υπερβολή π.χ., η «ανεξέλεγκτη» καύση ορυκτών καυσίμων. Πολλές συνεχιζόμενες μελέτες, εξετάζουν την κλιματική αλλαγή. Σε αυτές τις μελέτες, οι επιστήμονες προσπαθούν να προβλέψουν πόσο θα «ζεσταθεί» ο πλανήτης, ποιές και πόσο σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις των μελλοντικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, έως το 2100 [1]. Το ίδιο το διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να προκαλέσει άμεσα κινδύνους για την ευημερία και την επιβίωση του ανθρώπου.

Ίσως να αναρωτιέστε, πώς το διοξείδιο του άνθρακα, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στις γνωστικές μας λειτουργίες;

Πρώτον, τα επίπεδα εσωτερικού διοξειδίου του άνθρακα είναι παρόμοια με τα επίπεδα εξωτερικού χώρου, καθώς ο εξωτερικός αέρας μπαίνει μέσα από τον εξαερισμό. Καθώς αναπνέουμε, ανταλλάσσουμε διοξείδιο του άνθρακα με οξυγόνο. Αυξημένο διοξείδιο του άνθρακα στο περιβάλλον μας σημαίνει αυξημένη μεταφορά διοξειδίου του άνθρακα στους πνεύμονες, η οποία μέσω του αίματος φτάνει αργότερα στο φράγμα του εγκεφάλου. Έτσι, αντί να έχουμε την ιδανική ισορροπία μεταξύ των επιπέδων οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα, τα επίπεδα οξυγόνου είναι χαμηλότερα και τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα υψηλότερα [2].

Γιατί μας ενδιαφέρει αυτό;

Επειδή το οξυγόνο, είναι απαραίτητο για τη λειτουργία και τη δραστηριότητα του εγκεφάλου. Τα εγκεφαλικά κύτταρα είναι πολύ ευαίσθητα στις μειώσεις των επιπέδων οξυγόνου και πεθαίνουν ή δεν λειτουργούν χωρίς αυτό. Τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου, σχετίζονται επίσης με μειωμένη εγρήγορση. Το CO2 οδηγεί σε υπνηλία, άγχος και τροποποιεί τις γνωστικές λειτουργίες σχετικές με τη λήψη αποφάσεων και επίλυση προβλημάτων. Πολλές μελέτες που εστιάζουν στο περιβάλλον του σχολείου, έχουν βρει πράγματι επιπτώσεις του διοξειδίου του άνθρακα στην παρακολούθηση, την προσοχή, τη μνήμη και τη συγκέντρωση όταν αυξάνονται τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα [3]. Επομένως, η ενδεχόμενη μειωμένη απόδοση αυτών των λειτουργιών ως φυσικό επακόλουθο της κλιματικής αλλαγής, θα επηρεάσει την καθημερινή μας ζωή.

Πηγές

[1] Karnauskas, K. B. , Miller, S. L. , & Schapiro, A. C. (2020). “Fossil fuel combustion is driving CO2 toward levels harmful to human cognition”. GeoHealth, 4, e2019GH000237 10.1029/2019GH0002

[2] Azuma, K., Kagi, N., Yanagi, U., & Osawa, H. (2018). “Effects of low-level inhalation exposure to carbon dioxide in indoor environments: A short review on human health and psychomotor performance”. Environment International, 121, 51–56. doi:10.1016/j.envint.2018.08.059

[3] Fisher, G. G., Chacon, M., & Chaffee, D. S. (2019). “Theories of Cognitive Aging and Work”. Work Across the Lifespan, 17–45.